CÓ CẦN PHẢI DÙNG THUỐC CHO TRẺ NGAY CHƯA ?
BS. NGUYỄN NGỌC LAN
Trong việc giữ gìn sức
khỏe, một tủ thuốc gia đình, một bác sĩ riêng là điều mà chúng ta nên quan
tâm và nên cố gắng trang bị. Tủ thuốc với một số thuốc thông thường để trị
cảm, tiêu chảy, bông băng, cồn, cặp nhiệt độ.... làm bạn yên tâm hơn, nhất
là khi trong gia đình có người già, trẻ nhỏ. Mọi người dù không muốn đôi khi
vẫn cần đến bác sĩ, người bác sĩ đã quen khám bệnh cho gia đình sẽ hiểu rõ
thể trạng, căn bệnh từng người. Tuy nhiên đôi lúc chúng ta vì quá lo lắng
nên thường đến bác sĩ hoặc dùng thuốc ngay trong khi thực tế bệnh chưa đến
mức độ phải như vậy. Có cần thiết phải dùng thuốc hay chưa - nhất là với trẻ
nhỏ - là điều chúng tôi muốn lưu ý các bậc cha mẹ qua bài viết dưới đây.
I.
CÁC BỆNH THÔNG THƯỜNG :
Với trẻ em, các bệnh
thường gặp như lồng ruột, vàng da, viêm màng trong, viêm phế quản... cần
phải được điều trị càng sớm càng tốt. Bên cạnh đó trẻ thường có những triệu
chứng hắt hơi, sổ mũi, trước hết phải loại trừ nguyên nhân. Vì cơ thể trẻ
chưa thích ứng với điều kiện bên ngoài, gia đình phải chú ý tránh đặt giường
của trẻ nơi có luồng gió nhưng phải thoáng, không ủ kín quá. Khi trẻ sổ mũi
nhẹ, nhỏ nước muối sinh lý, chỉ khi nước mũi chảy nhiều, nghẹt mũi, tiếng
thở khò khè mới dùng thuốc nhỏ mũi cho trẻ em. Ho là phản xạ tống đẩy dị
vật, đàm nhớt ra khỏi họng, chỉ dùng thuốc khi trẻ ho nhiều gây nôn ói hoặc
khó ngủ và có chỉ định của bác sĩ. Sốt nhẹ cũng thường gặp nhất là sau đợt
chính ngừa. Khi cặp nhiệt độ (đặt thủy) cho trẻ thấy từ 37oC đến
38oC được coi là sốt nhẹ. Nếu đo nhiệt độ ở nách cần cộng thêm
0,5oC. Lúc này cần thiết là cho trẻ mặc đồ thoáng, cho uống nhiều
nước, lau người trẻ bằng nước ấm, chườm lạnh bằng khăn thấm nước (hoặc túi
chườm) ở trán, bẹn. Đo nhiệt độ thường xuyên, nếu chưa giảm nhiệt độ sau khi
đã làm các biện pháp trên, có thể dùng thuốc Paracetamol loại nhét hậu môn.
Táo bón và tiêu chảy cũng
thường gặp ở trẻ bú sữa ngoài và đã ăn dặm.
Trừ trường hợp trẻ có dị
tật đường tiêu hóa khiến đi tiêu khó, còn lại hầu hết táo bón là do chế độ
ăn chưa hợp lý. Phải tăng cường cho trẻ ăn nhiều rau, nước trái cây. Rau củ
nấu với cháo và lấy cả xác rau.
Thuốc bơm hậu môn trẻ em
cũng chỉ được dùng khi có chỉ định của bác sĩ. Nhiều trẻ do gia đình cho
dùng thuốc bơm lâu ngày nên mất phản xạ đi tiêu rất nguy hại. Nếu trẻ bị
tiêu chảy, phần nhiều cũng là do chế độ ăn, vệ sinh. Trước khi dùng bất cứ
loại thuốc nào, đầu tiên vẫn phải cho trẻ ăn uống bình thường và tìm nguyên
nhân gây tiêu chảy. Cho uống nước đường pha muối hoặc Hydrite, Orésole có
bán saün để pha với nước cho trẻ uống (bù nước và chất điện giải). Khi trẻ
đi tiêu ồ ạt, đi tiêu ra nước thì cần đưa đến bệnh viện gấp. Không nghe theo
bất cứ lời khuyên nào mà tự ý mua thuốc để chặn đứng tiêu chảy cho trẻ.
II.
CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG :
Một chế độ dinh dưỡng tốt
quyết định rất nhiều đến sức khỏe, nhưng trạng thái tinh thần cũng ảnh hưởng
không nhỏ. Với trẻ đang bú mẹ thì khi bắt đầu khi cho ăn dặm, gia đình cần
lưu ý yếu tố tinh thần cho trẻ. Nếu ép ăn quá, tinh thần không thoải mái ảnh
hưởng đến chức năng tiêu hóa. Có nhiều bà mẹ, do nghe truyền miệng loại
thuốc này công hiệu, loại sữa hoặc bột kia tốt... liền nghe theo và cho con
dùng. Chúng tôi xin nhấn mạnh : chỉ có bạn hiểu rõ con mình nhất và bác sĩ
là người hiểu rõ nhất khi bé bị bệnh. Loại sữa, bột tốt là loại hợp với bé,
bé ăn ngon miệng, không bị tiêu chảy hay táo bón. Đạm và vitamin thường được
các bà mẹ tự ý dùng mà không hỏi ý kiến bác sĩ. Có thể bạn thấy tác dụng
ngay nhưng hậu quả lâu dài là bé dễ bị lệ thuộc khi không có chất kích
thích. Kể cả men tiêu hóa cũng chỉ dùng khi trẻ biếng ăn kéo dài, hãy để cho
dạ dày trẻ tự tiết ra men tiêu hóa. Biện pháp cung cấp vitamin đầy đủ và an
toàn nhất là cho ăn đủ 3 nhóm thức ăn (nhóm thức ăn xây dựng, bảo vệ và vận
động), thức ăn càng đa dạng càng tốt. Có những ngày trẻ biếng ăn bạn cũng
đừng quá lo lắng, có thể bé mải chơi, buồn ngủ hoặc khó chịu tí chút trong
người. Sổ mũi nhẹ, ho nhẹ làm trẻ khó thở nên khó ăn, khó bú thì chia nhỏ
bữa ăn ra, cho bé nghỉ 5 đến 10 phút lại cho ăn tiếp.
Với trường hợp buộc phải
cho uống thuốc, đừng bao giờ cho thuốc vào cháo hoặc sữa vì như vậy
sẽ làm trẻ sợ thức ăn. Nên cho uống thuốc riêng mặc dù có khó khăn.
Tóm lại, ở trẻ nhỏ mọi
biểu hiện hoạt động hay triệu chứng bệnh đều cần được theo dõi sát, xử lý
kịp thời nhưng không phải lúc nào cũng dùng ngay thuốc. Đừng tạo cho trẻ
"thói quen" dùng thuốc khi chưa biết rõ bệnh trạng. Để hiểu một số bệnh
thông thường, biết cách chăm sóc trẻ, các bậc cha mẹ nên tìm hiểu qua sách
báo, các thông tin tư vấn... từ đó chúng ta sẽ chủ động hơn trong việc bảo
vệ và chăm sóc trẻ khỏe mạnh, thông minh.