Bí mật về chương trình tự hủy diệt của tế bào
 |
| Theo tự nhiên, các tế bào đã được lập trình để tự tử. |
Các nhà khoa học Anh vừa đạt được một bước tiến quan trọng trong quá trình tìm hiểu phương thức tự tử của tế bào. Thành công sẽ mở ra một loạt phương pháp chữa bệnh mới, thông qua khả năng điều khiển sự tương tác phức tạp giữa các protein dẫn đến cái chết vào cuối vòng đời của tế bào.
Khoa học đã biết được rằng, ở những cơ thể khỏe mạnh, số lượng tế bào luôn bất biến vì sau mỗi giây lại có hàng triệu tế bào mới được sinh ra và hàng triệu tế bào cũ mất đi hoặc tự tử. Hiện tượng tự huỷ diệt của tế bào đã được tự nhiên lập trình sẵn, và quá trình này có tên khoa học là apoptosis. Một khi cơ chế tự tử của tế bào gặp trục trặc, nó sẽ dẫn đến một loạt căn bệnh hiểm nghèo như ung thư hay những rối loạn gây suy thoái hệ thần kinh trong bệnh Parkinson và các bệnh tự miễn như lupus (bệnh lao da).
Các nghiên cứu trước đây đã khẳng định vòng đời của một tế bào sẽ do một cỗ máy tế bào phức tạp gọi là proteasome kiểm soát. Bộ máy này duy trì sự cân bằng mong manh của các protein trong một tế bào. Những protein không còn cần thiết sẽ bị proteasome tiêu diệt.
Trong nhiều năm, sự hiểu biết về con đường tìm đến cái chết tự nhiên của tế bào chỉ dừng ở đó, cho đến khi các nhà khoa học đến từ Khoa chất độc thuộc Hội đồng nghiên cứu Y học Anh phát hiện thêm một mắt xích của quá trình này. Họ nhận thấy, trong quá trình tự tử, một phần của cỗ máy proteasome làm nhiệm vụ phát hiện và tiêu diệt các protein vô dụng đột nhiên bị vô hiệu hóa dưới tác động của các enzyme có tên là caspas. Nó gây nên sự tích tụ các protein vô dụng, dẫn đến sự mất cân bằng trong tế bào và cuối cùng làm cho tế bào bị chết.
Trưởng nhóm nghiên cứu, giáo sư Gerald Cohen, cho biết phát hiện trên có thể sẽ mở ra các hướng chữa bệnh mới bằng cách kiểm soát quá trình tự tử của tế bào, ví dụ như làm khuếch đại quá trình tự tử tế bào để trị bệnh ung thư - tình trạng tế bào bệnh không chết khi đã hết vòng đời tự nhiên.
Mỹ Linh (theo BBC)
